قطعا یکی از اطلاعات مهمی که باید در طول پرواز از آن آگاهی داشته باشید میزان ارتفاعتان است. دانستن این موضوع برای تصمیم گیری های بعدی و تعیین موقعیت بسیار حائز اهمیت است. ارتفاع یکی از مهمترین مقوله های پرواز می باشد چرا که بسیاری از سوانح هوایی که بشر تا امروز تجربه کرده است به دلیل عدم تسلط بر موقعیت فضایی هواپیما از جمله ارتفاع بوده است. حال سوال اینجاست که چه سیستم هایی برای این امر در هواپیما تعبیه شده است و این سیستم ها چطور اطلاعات لازم را بدست می آورند؟

یکی از اینسترومنت ها یا همان ابزاری که حین پرواز به وفور از آن استفاده می کنید و لازم است مرتبا چک شود Altimeter یا همان ارتفاع سنج است. در این مقاله سعی کرده ایم اطلاعات کافی در مورد اساس کار  آن و ارور های موجود بحث کنیم. برای شناخت انواع ارتفاع می توانید مقاله ای با همین عنوان در سایت بست پایلت مطالعه نمایید.

 

 

 

. Altimeter (ارتفاع سنج)

 

 

اساس کار ارتفاع سنج در واقع درک و اندازه گیری تغییرات فشار است. توضیح این مسئله بسیار ساده است. زیرا همانطور که می دانید میزان چگالی و در نهایت فشار هوا یک موضوع وابسته به ارتفاع است. زیرا با اطلاعاتی که در زمینه هواشناسی داریم ٫ میدانیم که با افزایش ارتفاع در لایه ی تراپوسفر (Troposphere)  فشار مولکول های هوا کاسته می شود. بنابراین در یک متر مکعب در هوا٬ تعداد مولکول های کمتری وجود خواهد داشت. حال این مسیله چه کمکی به تعیین ارتفاع میکند؟ تصور کنید وسیله ای وجود داشته باشد که بتواند میزان فشار هوا در هر نقطه ای را درک کند. در آن صورت می تواند با مقایسه ی فشار در دو نقطه ی متفاوت٫ فاصله ی آن هارا بدست آورد. این همان کاریست که Altimeter یا همان ارتفاع سنج برای شما انجام می دهد و سپس این فاصله را برحسب فیت اعلام میکند.

این وسیله سه عدد فش برای نمایش ارتفاع دارد. بزرگترین فلش نشان دهنده ی “ چند صد فیت “ است. یعنی اگر برای مثال روی عدد ۲ باشد یعنی ۲۰۰ فیت. فلش سایز متوسط نشان دهنده ی “ چند هزار فیت “استو وجود آن روی عدد ۲ به معنی ۲۰۰۰ فیت است. و فلش کوچک به معنی  چند “ده هزار فیت است ‘ به این معنی که اگر روی عدد ۲ قرار بگیرد ۲۰/۰۰۰ فیت را نشان می دهد.

 

از آنجایی که تغییرات فشار مستقیما بر عددی که ارتفاع سنج نمایش می دهد تاثیر خواهد گذاشت٫ Altimeter همواره به یک دستگاه فشارسنج مجهز می باشد.

 

 

شکل ۶۸-۲

 

تنظیمات ارتفاع سنج

به طور کلی فشار سنج برای جبران تغییرات فشاری که در نتیجه تغییر ارتفاع رخ میدهد٫  می تواند به ازای هر 0.01 اینچ جیوه به میزان 10 فیت تغییر کند. بدین ترتیب اگر بزرگتری روی تنظیمات ست کنید ارتفاع بیشتری خواهید خواند و برعکس هرچقدر عدد ست شده کوچکتر باشد ارتفاع کمتری هم خوانده می شود.

 

زیر شکل

 

در این شکل ارتفاع سنج عدد 2800ft را نشان می دهد.

 

ارور های Altimeter

 

اگر چه که ارتفاع سنج بر اساس استاندارهای بین المللی جو زمین تنظیم شده است اما شرایط واقعی اتمسفر به ندرت با مقادیر استاندارد مطابقت دارد. علاوه بر این فشار محلی در یک نقطه ی مشخص٫ معمولا به طور مداوم در حال تغییر است. همچنین فشار فرودگاه های مختلف نیز با یکدیگر متفاوت است. در نتیجه ی این تغییرات لحظه ای ٫ احتمال خطا در نشانگر ارتقاع سنج افزایش پیدا می کند.

البته میزان این خطا ها بستگی به دمای موجود و مقدار اختلاف شرایط موجود با شرایط جوی استاندارد دارد. در نهایت این موضوع که شما به تازگی ارتفاع سنج خودرا تنظیم کرده اید یا خیر؟

 

 

• رایج ترین خطای  ارتفاع سنج نیز ساده ترین آنها برای اصلاح است. این خطا زمانی اتفاق می افتد که شما تنظیمات Altimeter را برروی تنظیمات ارتفاع سنجی محلی تنظیم نکرده باشید. برای مثال فرض کنید ارتفاع سنج شما برروی 30.00 اینچ جیوه تنظیم شده است و شما در ارتفاع ۳۵۰۰ فیتی پرواز می کنید. حال مکان شما تغییر کرده است و هم اکنون فشار  محیط جدید 29.50 اینچ جیوه است. در این حالت ارتفاع سنج شما٫ این کاهش فشار را احساس و آن را به عنوان افزایش ارتفاع در نظر می گیرد بنابراین ارتفاع بیشتری را نشان می دهد. درنتیجه شما برای حفظ ارتفاع خود دماغه را پایین می اورید. در حالی که ارتفاع شما تغییری نکرده است و فقط فشار محیط جدید کم شده و کم نشان داده شدن ارتفاع در نتیجه ی برداشت اشتباه ارتفاع سنجتان است!

 

 

 

زیر شکل ۷۳-۲

 

اگر شما بدون ریست کردن Altimeter  خود٫ از یک منطقه ی پرفشار به یک ناحیه ی کم فشار پرواز کنید٫ممکن است طبق برداشتی که از ارتفاع سنج دارید فکر کنید ارتفاعتان پایین آمده است. اما این فقط یک ارور از سمت Altimeter است. چنانچه تنظیمات آن را به منطقه ی جدیدی که در آن هستید تغییر دهید ارتفاعی که می خوانید صحیح خواهد بود.

 

 

 

 

 

 

 

از انجایی که  که فشار جو با افزایش ارتفاع به ازای هر 1000ft به میزان یک اینچ جیوه کم می شود٫ شما می توانید ارور های Altimeter را محاسبه کنید. برای مثال اگر تنظیمات Altimeter  از 30.00  به 29.50 کاهش پیدا کند٫ یعنی به میزان نیم اینچ جیوه٫ پس می توان نتیجه گرفت به اندازه  500 فیت تغییر در ارتفاع.. در شرایطی که سعی کنیم ارتفاعتمان را ثابت نگه داریم ٫ ارتفاع حقیقی ما کمتر از آن چیزیست که Altimeter نشان می دهد. چقدر؟ به میزان 500ft. به صورت کلی این مثل را به یاد داشته باشید:  High to low, look out below!

 

 

 

 

همانطور که میدانید فشار جو در اثر افزایش ارتفاع کاهش پیدا می کند اما این کاهش فشار در هوای سرد سریعتر از هوای گرم اتفاق می افتد. این بدان معنیست که در هوای گرم تر از استاندارد٫ عددی که ارتفاع سنج نشانمان می دهد کمتر از مقدار حقیقیست. و برعکس در هوای سرد بیشتر.

 

زیر شکل ۷۴-۲

 

در هوای گرم ارتفاع حقیقی بیشتر از مقداریست که روی Altimeter می خوانید و برعکس در هوای سر کمتر از مقدار حقیقی. بنابراین اگر در یک ناحیه ی سرد پرواز میکنید مدام پایین را چک کنید. زیرا شما پایین تر از چیزی هستید که ارتفاع سنجتان نشان می دهد.

 

ارور های دمایی

 

ارور هایی که بر اثر کم یا زیاد شدن دما در ارتفاع سنج ایجاد می شوند بسیار کمتر از ارور هایی هستند که در اثر تغییرات فشاری ایجاد می شوند.

 

برای مثال اگر دمای حال حاظر ده درجه گرمتر از دمای استاندارد آن روز باشد٫ در این صورت ارتفاع حقیقی 4% بیشتر است. یعنی تنها 40ft در ازای هر 1000fاما نکته اینجاست که این ارور های دمایی با افزایش ارتفاع بیشتر می شوند. این مسئله می تواند در هنگام عبو از برخی ارتفاعات مانند کوه ها خطرناک تر باشد.

 

 

بهترین راه برای کم کردن ارور های دمایی در ارتفاع سنج این است که به طور مداوم تنظیمات Altimeter را به تنظیمات محلی  آپدیت کنید. در بیشتر موارد  شما ان تنظیمات را بر اساس نزدیکترین فرودگاهی که در مسیر پروازتان هست ست می کنید. اما در نظر داشته باشید که چنانچه حین پرواز با منطقه ای روبرو شوید که دارای فشار بسیار پایین (کمتر از 28.00)  و یا به ندرت فشار بسیار بالا (بیشتر از 31.00) است٫ میبایست دقت عمل خودرا بالاتر ببرید و با احتیاط بیشتری پرواز کنید. زیرا اگر فشار کنونی با فشار استاندارد جو اختلاف زیادی داشته باشد دقت ارتفاع سنجتان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد.

 

 

برای مطالعه درباره ی انواع ارتفاع می توانید مقاله ای تحت همین عنوان در سایت بست پایلت مطالعه نمایید.