آیا تا کنون به پرواز بصری فکر کرده اید؟ بنظرتان چقد می توان روی احساست خود حین پرواز حساب باز کرد؟ و اینکه احساسات ما چقدر قابل اعتماد هستند؟ آیا می شود صرفا با نگاه کردن به یک کوه ارتفاع آن را حدس زد؟ و یا زمان تقریبی رسیدن به باند را؟

شاید بتوان این مقادیر را با کمی تجربه در پرواز  بصری بدست آورد. اما زمانی که ارتفاع زیادی از سطح زمین داشته باشیم و نقطه نشانی برای تعیین فاصله بر روی سطح زمین وجود نداشته باشد موضوع کمی پیچیده شود. از طرفی امروزه مطالعات نشان می دهد که احساسات افراد در طول پرواز به دلیل شرایط جوی و خاصیت پرواز میتواند تحت تاثیر منفی قرار بگیرد. برای مثال شما به عنوان یک خلبان همیشه در باند های پهن و عریض فرود آمده اید اما قصد دارید اینبار در یک باند با پهنای کمتر فرود بیایید. اتفاقی که تجربه خواهید کرد این است که به صورت ناخود آگاه احساس میکنید ارتفاعتان از باند بیش از حد است و در نهایت احتمالا باند را از دست می دهید. پس می توان اهمیت وجود ابزارآلات دقیق پرواز را درک نمود و دلیل این همه اصرار کتب هواشناسی مبنی بر اعتماد به اینسترومنت هایتان! مقالات کاملی در زمینه خطاهای انسانی و شناخت رفتار آنها حین پرواز در سایت بست پایلت وجود دارد. برای دسترسی به آنها می توانید به بخش Human performance مراجعه نمایید.

از طرفی دانستن نحوه ی کار این ابزار آلات و البته شناخت خطاهایی که ممکن است حین پرواز دچارشان شوید نیز بسیار حائز اهمیت است.

مثلا دانستن وضعیت هواپیما آن هم وقتی در بین زمین و آسمان هستیم مسئله ی مهمیست! مثلا اینکه در حال صعود هستیم یا نزول! در حال چرخش هستیم یا پروازمان مستقیم است! برای شناخت اینسترومنت هایی که مارا در این زمینه یاری میکنند مطالب این مقاله را به شما دانشجویان و علاقمندان پیشنهاد میکنیم.

 

 

 

                                                                                                                                                                                                    سه نشانگر مهم که با کمک جایرو جادو میکنند! Attitude indicator, Turn indicator , Heading indicator

 

در این مقاله سعی بر ان داریم که شما دانشجویان و علاقه مندان را به سه تا از مهمترین اینسترومنت های هواپیما یعنی heading indicator(نشانگر جهت هواپیما) turn indicator (نشانگر چرخش هواپیما) و attitude indicator(نشانگر حالت هواپیما) آشنا سازیم. همانطور که پیشتر گفته شد هرسه ی این اینسترومنت ها با کمک جایرو کار میکنند. شما می توانی برای آگاهی از نحوه ی کار جایرو به مقاله ای با همین عنوان در سایت بست پایلت مراجعه نمایید.

 

.Heading indicator

نشانگر جهت هواپیما که از آن به عنوان جایرو جهت دار نیز نام میبرند٫ میتواند حرکت هواپیما را حس کند و آن را بر اساس زاویه بندی نشان دهد. البته با حذف کردن صفر نهایی. برای مثال جهت هواپیمای شما می تواند 210 درجه باشد اما روی نشانگر عدد 21 را خواهید خواند.

*نشانگر جهت* در اکثر هواپیماهای آموزشی به عنوان یک نشانگر مستقل کار میکند. به این معنی که هیچ سیستم خودکاری برای جستجوی جهت شمال در آن وجود ندارد.

بخاطر داشته باشید که قبل از پروزا میبایست heading indicator را با قطب نمای مغناطیسی تراز کنید تا مسیر صحیح را نشانتان دهد. به این حال یکی از ویژگی های جایرو به نام precession می تواند باعث شود که جهت نما کمی دچار خطا شود. به همین دلیل باید به طور منظم نشانگر را با قطب نمای مغناطیسی تراز کنید.

 

 

 

زیر شکل ۸۷ـ۲

 

یکی از اقداماتی که قبل از پرواز انجام می دهیم هم تراز کردن heading indicator (سمت راست) با compass (سمت چپ) یا همان قطب نمای مغناطیسیست. فراموش نکنید که به دلیل خطای جایرو میبایست هر ۱۵ دقیقه یکبار حین پرواز آن را چک کنید. اما نکته ی مهم در هنگام تراز کردن این دو زمانی که حین پرواز هستید این است که ابتدا  مطمئن شوید هواپیما هیچ شتابی نداردو درحال پرواز مستقیم و با ارتفاع ثابت هستید. در حالی که قطب نما در یک عدد ثابت متوقف شده است.

 

 

 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                    نشانگر حالت هواپیما attitude indicator

 

این نشانگر ٫ چرخش هواپیما و سربالا یا سرپایین بودن دماغه ی آن را احساس میکند. این نشانگر از یک افق مصنوعی و یک هواپیمای میناتوری بر روی نمایشگر خود استفاده میکند تا وضعیت هواپیمارا نمایش دهد. این نشانگر زمانی کاربرد دارد که شما به عنوان خلبان به دلیل شرایط جوی  قادر به دیدن افق حقیقی نباشید.

 

 

 

 

 

 

 

شکل ۸۶ـ۲ اسم شکل هارو درست کنم ترتیبشو

نشانگر حالت٫ نمایی از هواپیمارا آنگونه که از پشت به نظر میرسد به شما نمایش میدهد. مقدار زاویه ای که هواپیما انحراف پیدا کرده است بر روی نمایشگر افق مصنوعی و هواپیمای مینیاتوری مشخص میشود.

 

 

 

 

 

 

 

قبل از پرواز میبایست هواپیمای میناتوری را افق مصنوعی را هم تراز کنید. معمولا این نشانگر اگر مقدار فشار وکیوم داخل سیستم به قدر کافی باشد و اروری در آن وجود نداشته باشد ( برای اطلاعات بیشتر در زمینه سیستم وکیوم میتوانید به مقاله ای با همین عنوان در سایت بست پایلت مراجعه نمایید)٫ قابل اعتماد است. اما بهتر است هر چند وقت یکبار حین پرواز آن را در صورت مساعد بودن شرایط با افق طبیعی چک کنید.

 

 

 

 

 

turn coordinator نشانگر چرخش هواپیما

شما به کمک این نشانگر درخواهید یافت که در حال پرواز مستقیم هستید یا خیر! به این صورت که میزان چرخش هواپیما و حتی کیفیت چرخش را نشانشتان میدهد. اما کیفیت به چه معناست؟ یکی از فاکتور های یک چرخش استاندارد متعادل بودن میزان سرعت و زاویه ی چرخش است. زاویه ی چرخش شما برای سرعتی که دارید بیشتر یا کمتر از حد مناسب باشد کیفیت چرخش شما پایین خواهد آمد. برای درک بهتر این مفهموم می توانید به مقالات بخش آیرودینامیک در سایت بست پایلت مراجعه نمایید.

برای درک بهتر نشانگر چرخش به تصویر زیر توجه فرمایید:

یک هواپیمای میناتوری در مرکز نشانگر چرخش وجود دارد که تا زمانی که با خط افق تراز است یعنی شما در حال پرواز مستقیم هستید و چرخشی انجام نمی دهید. اما هم زمان که چرخش خودرا به چپ و یا راست شروع کنید می توانید میزان این چرخش را بر روی نشانگر ببینید.

 

 

هم چنین turn coordinator می تواند میزان چرخش استاندارد را به شما نشان دهد. مادامی که بال های هواپیمای مینیاتوری بر روی خط های مشخص شده قرار داشته باشد یعنی شما در حال یک چرخش استاندارد هستید.

 

 

مورد بعدی که در این نشانگر میبینید یک قسمت شفاف با یک توپ در مرکز آن است. اگر این توپ در مرکز بماند یعنی شما یک چرخش استاندارد را تجربه میکنید. اما اگر به سمت راست برود یعنی دماغه ی هواپیما زیادی به چپ رفته و باید اصلاح شود و به راست بیاید و برعکس. اگر دماغه زیادی به سمت راست رفته باشد توپ به سمت چپ می آید یعنی بیا به چپ!

 

 

 

در پایین  ترین قسمت این نشانگر میخوانید: No pitch information.یعنی خبری از اطلاعات مربوط به pitch up (دماغه رو به بالا). یا pitch down( دماغه رو به پایین) نیست! این نشانگر فقط به شما میگوید که میچرخید و درست میچرخید همین!

 

برای مطالعه در مورد دیگر اینسترومنت های موجود در هواپیما می توانید به بخش مقالات سایت بست پایلت مراجعه نمایید.

 

 

 

 

 

 

 

شکل ۸۵ـ۲

 

اگر حین چرخش به سمت راست٫ از rudder راست به اندازه ی کافی استفاده نشود٫ حالت slip رخ خواهد داد و برعکس اگر از rudder بیش از اندازه استفاده شود حالت skid پیش خواهد آمد.( اگر در مورد rudder ٫ slip  و skid نیاز به اطلاعات دارید به مقالات بخش آیرودینامیک مراجعه نمایید)اگر مشاهده کردید که توپ هم جهت با گردش حرکت کرده است( یعنی شما در حال چرخش به راست هستید و توپ هم به راست رفته است) پس شما در حالت slip هستید و برعکس اگر توپ در خلاف جهت چرخش شما به حرکت در امده است (یعنی شما به سمت راست گردش میکنید و توپ به سمت چپ حرکت کرده است ) پس شما در حالت skid  هستید.