احتمالا قبلا این کلمه را شنیه اید و در موردش کنجکاو هستید و شاید هم  این واژه به تازگی به گوشتان خورده باشد٫ در هر صورت ما اینجاییم تا شمارا با تعریفی کلی از تایپ هواپیما و در  سری انواع تایپ هواپیما  با مدل های مختف آن آشنا سازیم.

با گذشت زمان و با رشد صنایع مختلف از جمله صنعت  هوانوردی٫ نیاز جوامع به ساخت هواپیماهای جدید با قابلیت های بیشتر ٫ افزایش یافت٫ از همین رو شرکت های مختلف ساخت هواپیما از جمله ایرباس و بوئینگ  سالهاست در تلاش هستند تا بهترین و کارآمدترین انواع هواپیمارا متناسب با نیازهای مختلف طراحی و تولید کنند.

 

از آنجایی که یکی از دغدغه های اساسی دانشجویان در رشته ی خلبانی و مهندسی پرواز آشنایی با انواع تایپ هواپیماست٫ در این مقاله سعی میکنیم شمارا با کلیت این موضوع آشنا سازیم.اما پیش از آن توجه شمارا به این موضوع جلب می کنیم که یک خلبان و یا مهندس پرواز با داشتن یک تایپ خاص از هرنوع هواپیمایی( مسافربری ٫ باربری ٫ نظامی و یا مانوری) تنها مجاز به پرواز و یا کار با همان  هواپیماست  و نه حتی مشابه آن.  زیرا اگرچه که هواپیما ها از نظز طراحی و ساخت شباهت های بسیاری دارند اما مانند یکدیگر نیستند و نیاز به آموزش دارند. یکی از مهمترین آموزش هایی که دانشجویان هرتایپ میبینند طریقه ی مواجه با شرایط emergency در آن هواپیمای خاص است.

 

 

 

تفاوت هواپیما ها

یکی از اساسی ترین تفاوت های هواپیماها اندازه ی  آنهاست. اما چرا سازندگان انهارا این چنین طراحی میکنند؟ شاید اولین جوابی که به ذهنتان خطور کند تعداد مسافرین باشد. بله این هم یکی فاکتور های تاثیر گذار در سایز هواپیماست اما مهمترین مسئله اینجاست که این هواپیما به چه منظور و در حقیقت برای چه نوع مصرفی طراحی و تولید شده است؟

 

هواپیما ها یسته به نوع مصرفی که دارند در مدل های گوناگون ساخته می شوند از همین رو  فاکتورهای اساسی برای تولید آنها وجود دارد که در زیر به مهمترین آنها شاره خواهیم کرد:

 

تفاوت در شکل ظاهری

 

عوامل متعددی در طراحی شکل ظاهری انواع هواپیما دخیل هستند. یکی از مهمترین آنها زمینه ی مصرفیست. برای مثال به نوع طراحی هواپیما های جنگنده و تفاوت هایش دقت کنید.  همانطور که احتمالا متوجه شده اید بیشتر آنها داری تیزی زیادی در قسمت جلو ( nose ) هستند. اما چرا؟ از آنجایی که از مهمترین ویژگی های یک هواپیمای جنگنده سرعت بالای آن است. به همین دلیل بشر اقدام به ساخت هواپیماهایی کرد که سرعت زیادی داشته باشند ٫ حتی ورای سرعت صوت! اما یکی از مسائل تاثیر گذار در سرعت هواپیما٫طراحی ظاهری و  آیرودینامیک آن است. یک مثال جالب در این زمینه موشک های کاغدیی هستند که در کوکی می ساختیم. هرچقدر نوک این موشک ها تیز تر بودند با سرعت بیشتری پرواز می کردند. در مورد هواپیما نیز٫ تیز بودن نوک٫ از نظر آیرودینامیکی به افزایش سرعت کمک میکند. برای مطالعه ی بیشتر در زمینه آیرودینامیک کلیک کنید.

 

 

تفاوت در کلاس هواپیماها

 

از دیگر دلایل گوناگونی مدل های  هواپیما توجه به بحث انواع کلاس هواپیماست. شرکت های خطوط  هواپیمایی بسته به نوع مسیرهای پروازی خود از هواپیماهای مختلف با انواع کلاس پروازی استفاده می کنندو برخی هواپیما ها تنها دارای یک نوع کلاس مثل اکونومیک و یا بیزنس هستند و برخی شامل هردو. اما همانطور که میدانید در کلاس های بالاتر فضا و امکانات بیشتری در اختیار مسافرین قرار خواهد گرفت که همین موضوع در تعیین اندازه ی کلی هواپیما تاثیرگذار خواهد بود. در کلاس های پایین تر فاصله ی بین صندلی ها کمتر و در نتیجه هواپیما کوچکتر است بنابراین توجه به نوع کلاس پروازی در تعیین سایز هواپیما تاثیر گذار خواهد بود.

 

 

تفاوت در زمینه ی مصرف

 

هواپیماها از نظر زمینه ی مصرف تفاوت های زیادی دارند. برخی برای جابجایی مسافر و برخی نظامی و حتی باربری. همه ی این مصارف باعث شده اند تا امروزه با تایپ های متفاوتی از انواع آنها مواجه شویم.

 

 

 

 

تفاوت در محدودیت ها

 

برخی هواپیماها برای مسافت های کوتاه مثلا بین شهری و در حتی داخل شهری ساخته می شوند. این هواپیماها از نظر عملکرد نسب به انواع دیگر ضعیف تر هستند و در بیشتر موارد مححدودیت هایی دارند:

 

محدودیت ارتفاع:  به این معنی که هواپیما به دلیل محدودیت های موجود در عملکرد بدنه ٫ سیستم و موتور امکان پرواز در ارتفاعات بالاتر را نداشته و در صورت پرواز با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.

 

محدودیت سرعت: از آنجایی که هواپیما برای دستیابی به سرعت های بالاتر نیاز به توان موتوری بیشتری نیز دارد٫ از این رو در هواپیماهای کوچک با موتوری ضعیف تر ٫ انتظار دستیابی به سرعت بالا عملا بیهوده بنظر میرسد. از طرفی چون این هواپیماها برای مسافت های کوتاه طراحی می شوند٫ نیازی به سرعت بالا ندارند. اما در مورد مسافت های بیشتر موضوع فرق خواهد داشت.

 

محدودیت دمایی: اگر در مورد موتور و سیستم های هواپیما چیزهایی بدانید٫ حتما این موضوع را تایید می کنید که همه ی هواپیما ها برای دماهای مختلف و شرایط آب و هوایی گوناگون مناسب نیستند. برخی از آنها به این منظور طراحی شده اند تا در هر نوع شرایط جوی قابل استفاده باشند و در هنگام بارندگی و یا یخ بندان بدون هیچ مشکلی  به مسیر حرکت خود ادامه دهند. اما هواپیماها برای دستیابی به چنین قابلیتی نیاز به طراحی های پیشرفته تر و البته پرهزینه تری دارند. از همین رو در هواپیماهای کوچک و سبک که مجهز به چنین سیستم هایی نیستند از پرواز در شرایط آب و هوایی نامناسب جلوگیری می شود.

 

 

تفاوت در تعداد سرنشینان و  مسافرین

 

بررسی این موضوع که یک هواپیما برای حمل چند سرنشین طراحی میشود هم میتواند مهم باشد. با توجه به این که بعضی مسیرهای پروازی٫ از نظر ترافیک و رفت و آمد شلوغ تر از دیگر خطوط هستند می توان حدس زد که چرا برخی هواپیماها به گونه ای طراحی شده اند تا  تعداد مسافر بیشتری را در خود جای دهند. گاهی یک تایپ خاص از هواپیما به دلیل نوع مصرفی که داراست نیازی به تعداد بالای صندلی ندارد. مثلا یک هواپیمای سم پاش را نظر بگیرید که هرروز برای پاشش سم بر سر مزارع کشاورزی پرواز میکند. قطعا برای این هدف٫ وجود یک و یا دوسرنشین کفایت خواهد کرد. پس نیازی نیست یک هواپیمای سم پاش تعداد زیادی سرنشین را در خود جای دهد.

 

 

 

 

در آخر باید به شما خوانندگان عزیز این مطلب بگوییم که برای بررسی و مطالعه دقیق هواپیماهای مختلف شرکت ایرباس و بوئینگ می توانید مقالات مربوطه را مطالعه کنید.